Parafia Rzymsko-Katolicka pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i Św. Mikołaja
w Błogiem Szlacheckim
Błogie Szlacheckie 18
26-341 Mniszków
gmina: Mniszków
powiat: opoczyński
województwo: łódzkie
tel.: 44 756 10 02
DEKANAT TOMASZOWSKI
Proboszcz:
ks. Zenon Sala
Wikariusz:
ks. Grzegorz Wrzochal
Msze Święte w Błogiem Szlacheckim:
Niedziela i Święta: 09:00, 12:00.
Dni powszednie: 07:00, 07:30.
Msze Święte w kaplicach (Niedziela):
Radonia: 10:30
Karolinów: 14:00
Zarzęcin: 15:30
Odpusty w Parafii:
- Święto Narodzenia Najświętszej Marii Panny (8 września)
- Św. Mikołaja (6 grudnia)
INFORMATOR
PARAFII NARODZENIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY I ŚW. MIKOŁAJA W BŁOGIEM
Historia
Wieś Błogie położona jest na terenach byłej Puszczy Pilickiej, obecnie Sulejowskiego Parku Krajobrazowego, w odległości 6 km od Sulejowa, 18 km od Tomaszowa Mazowieckiego, 27 km od Opoczna. Ogromne lasy są pozostałością rozległej kiedyś Puszczy Pilickiej.
Do założenia parafii przyczynił się ród Adwańców, do którego należało Błogie. Ród ten odgrywał znaczną rolę polityczną w skali regionu, jak i Polski .
Pierwsza wzmianka historyczna dotycząca wsi Błogie pochodzi z roku 1221 z dokumentu Leszka Białego. Wtedy to podczas nadawania w Piotrkowie części Świeciechowa klasztorowi sulejowskiemu, wśród świadków nadania książęcego byli wymienieni Nicolas et Marius capellani de Blogie. Potwierdza to istnienie dworu książęcego oraz świątyni w tym miejscu.
W XV wieku w Błogiem stał, jak podaje kronika parafialna: „powyżej dzisiejszego kościoła na południe, na polach Ignacego Mordaki przynależnych”, kościół drewniany pw. Narodzenia NMP i św. Mikołaja. W XVlll uległ on jednak spaleniu.
Obecna, murowana świątynia powstała w dwóch etapach. Zasadnicza jej część została wzniesiona staraniem cystersów sulejowskich w latach 1784 - 1789 w stylu barokowym. Fundatorami byli m.in. Stanisław Wroński - ówczesny proboszcz oraz Karol Dunin - dziedzic części wsi Błogie.
W spisie inwentarza z 1844 roku czytamy, iż kościół został wyremontowany i pokryty białą blachą a cmentarz przykościelny ogrodzony drewnianymi żerdziami.
Następne lata w parafii nie przyniosły żadnych zmian, brakowało środków na remont świątyni, której ściany zamokły. Dopiero w latach 1913 - 1914, kiedy proboszczem był ks. S. Rembowski, została ona wyremontowana i przebudowana według projektu inżyniera Z. Słomińskiego przez dodanie kaplicy od północy, zakrystii od południa i dwóch przęseł nawy, chóru i wieży od zachodu.
Przed rozbudową kościoła zakrystia znajdowała się za ołtarzem głównym od wschodniej strony. Dziś pełni funkcję przechowalni drobnych sprzętów kościelnych.
Pomoc przy budowie okazał car Mikołaj ll. Przejeżdżając przez Błogie w 1912 r. przydzielił drewno budowlane z pobliskich lasów.
Ukoronowaniem przedsięwzięcia był dzień uroczystej konsekracji kościoła, dokonanej 5 lipca 1919 roku przez Jego Ekscelencję Biskupa Pawła Kubickiego. Przypominają, o tym zacheuszki, czyli znaki dedykacyjne umieszczane na ścianach świątyni w miejscu ich namaszczenia, dokonanego przez biskupa, w trakcie liturgii poświęcenia kościoła.
W tym czasie w skład parafii wchodziły wsie: Błogie, Góry Trzebiatowskie, Grzymałów, Karolinów, Lubanów, Małe Końskie, Radonia, Stoczki, Marianka, Prucheńsko, Trzebiatów, Julianów, Zarzęcin. Parafia liczyła 2800 dusz. Przynależała natomiast do diecezji sandomierskiej i dekanatu opoczyńskiego.
Kościół usytuowano w sercu parafii, na granicy Błogiego Szlacheckiego i Rządowego na wzniesieniu, z którego jest widoczny w oddalonych o kilka kilometrów wioskach. Budowla jest jednonawowa, pięcioprzęsłowa, z prostokątnym prezbiterium dwuprzęsłowym, orientowana, murowana z cegły i kamienia. Wymiary zewnętrzne to: długość - 35 m, wysokość - 18 m, wysokość wieży - 28 m, szerokość - 10 m. Wymiary wewnętrzne kościoła: długość 30 m, szerokość 8,5 m, wysokość 10 m.
Sklepienie budynku jest elipsowe a okna witrażowe. W jednym z nich witraż przedstawiający św. Rocha - dar gajowego Rocha Kryczki, w drugim św. Józef - dar proboszcza ks. S. Rembowskiego. Pozostałe to witraże ornamentowe, w stylu barokowym, dary parafian, wykonane w Krakowie przez firmę Żeleński w 1916 roku (odnowione w 1999r.)
Od strony północnej na cmentarzu przykościelnym znajdowała się dzwonnica drewniana z dwoma dzwonami. Jednak po rozbudowie świątyni zostały one umieszczone na wieży kościelnej a dzwonnicę rozebrano.
Na większym z dzwonów czytamy: „Anno Domini 1608 Sancte Nicolae ora pro nobis peccatoribus. Herb Prus i pod nim: Thomas Piatkovita renovavit.”
Na mniejszym widnieje napis: „Nativitas D. G. V. C. A. V. M. 1627 Thomas a Piatek.”
Kościół okolony jest parkanem murowanym z kamienia, na którym przy wejściu od strony południowej znajduje się tablica epitafijna Józefa Szembeka pochodząca z początku XIX w. Na marmurowym prostokącie można odczytać napis: „Tu ciało chrabi Józefa Szembeka,
Dusza westchnienia od przechodnia czeka,
z żalem swey matki i przyjaciół schodzi,
niechay Bóg czyny jego wiecznością nagrodzi.
Umarł 1806”.
Pod epitafium umieszczono herb Szembeków.
Ściany świątyni zdobią malowidła, które zostały odnowione podobnie jak cały kościół w 2010 roku.
Sklepienie zdobią polichromie przedstawiające sceny z życia Maryi i Jezusa.
W świątyni są cztery ołtarze. Oprócz głównego dwa boczne ołtarze i trzeci w kaplicy Serca Jezusowego, ufundowane do rozbudowanego kościoła około 1917 roku. Fundi instructi podaje taki zapis „ nowe ołtarze zdobione pracą złotnika Fr. Furgalskiego z Warszawy, dłuta artysty rzeźbiarza A. Polikowskiego, artysty malarza Karola Klopfera.”
Ołtarz główny pw. Matki Bożej z Dzieciątkiem
Ołtarz jednokondygnacyjny trójosiowy z tyłu z obejściem wykonany został w stylu rokoko. Po 1914 r. przekształcono go na styl eklektyczny z zachowaniem jego dolnej konstrukcji, tabernakulum i rzeźb. Między kolumnami umieszczono postacie świętych: po prawej św. Pawła, po lewej św. Piotra. Nad ich głowami w owalnych, profilowanych, złoconych ramach portrety świętych: po prawej św. Stanisława, po lewej św. Wojciecha.
W centrum ołtarza umieszczono malowany na płótnie olejny obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, który powstał około XVll - XVIII wieku w stylu wczesnego baroku, a ufundowany był do kościoła, który spłonął.
Państwowa Służba Ochrony Zabytków oddział w Piotrkowie Tryb. w 1994 wystosowała pismo o wciągnięciu obrazu do rejestru zabytków. Prace konserwatorskie przeprowadzone na wizerunku wskazały na co najmniej dwukrotne przemalowania oraz powiększenie go. Pierwotne wymiary to 100 x 77 cm, natomiast obecne 141 x 88 cm. Odrestaurowany obraz powrócił do swojego pierwotnego wyglądu chociaż w późniejszym powiększeniu. Konserwacji dokonała mgr Maria Orthwein.
Na zasłonie ołtarza umieszczono obraz olejny na płótnie przedstawiający św. Annę nauczająca Marię. (1917r. aut. Karol Klopfer)
Tabernakulum wykonane w stylu rokoko (1784 r.) pochodzi ze świątyni, która spłonęła. Przypominają o tym ślady pożaru wewnątrz.
Ołtarze boczne
Po rozbudowie świątyni przy prawej i lewej ścianie ulokowano dwa drewniane ołtarze ufundowane ok. 1917 r. Prawy pod wezwaniem Matki Bożej Różańcowej, w którego centrum umieszczony jest obraz olejny na płótnie w stylu eklektycznym (1918 r. aut. Karol Klopfer). Przedstawia on Matkę Bożą z Dzieciątkiem siedzących na obłokach Po bokach ołtarza znajdują się rzeźby wykonane z drewna w stylu eklektycznym, złocone (ok. 1918 r.). Po lewej stronie to figura przedstawiająca św. Barbarę, natomiast po prawej św. Katarzynę Aleksandryjską.
Lewy ołtarz boczny pod wezwaniem św. Mikołaja ma w centrum obraz olejny na płótnie przedstawiający patrona świątyni. (ok. 1918 roku, aut. Karol Klopfer). Obok kolumn znajdują się postacie świętych wykonane z drewna, pozłacane. Po prawej stronie św. Dominik, po lewej św. Antoni Padewski z Dzieciątkiem.
W bocznej kaplicy znajduje się ołtarz pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusowego. We wnęce retabulum ołtarza umieszczona jest rzeźba drewniana przedstawiająca Chrystusa z gorejącym Sercem. W zwieńczeniu ołtarza, w okrągłej złoconej ramie umieszczony jest obraz olejny na płótnie przedstawiający św. Floriana. (1917-1918).
Po lewej stronie ołtarza znajduje się przyścienna rzeźba św. Stanisława Kostki, z tyłu wydrążona, wsparta na półkolistej podstawie (ok. 1917-1918r.). Natomiast po prawej stronie - rzeźba przedstawiająca św. Jana Ewangelistę.
Ambona pochodząca z okresu późnego baroku umieszczona została na łuku od strony północnej, przy ścianie łączącej prezbiterium z nawą. Powstała około XVlll wieku. Wykonana jest z drewna, polichromię ma w kolorze kremowym z licznymi złoconymi ornamentami. Zwieńczenie konstrukcji stanowi stożkowata czasza ujęta czterema pilastrami, zakończona niebieską kulą. Na kuli tej umieszczona jest postać Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej, u której stóp po lewej stronie umiejscowiono postać aniołka.
Chrzcielnica powstanie jej datuje się na rok 1914. Jest ona wsparta na kamiennej podstawie z drewnianą, pozłacaną pokrywą. Na jej zwieńczeniu umieszczona jest na półkolistej podstawie postać św. Jana Chrzciciela z muszlą w ręku.
Ciekawym zabytkiem sztuki w tej świątyni jest żyrandol, zawieszony po środku nawy kościoła. Ufundowany został do kościoła wzniesionego w 1784 r. a wykonany jest ze stopu miedzi odlewany, cyzelowany. Świecznik typu korony, 36 - ramienny, 50 - świecowy, złożony z dwóch obręczy. W prezbiterium natomiast znajduje się mniejszy świecznik 6-ramienny, 18-świecowy typu korpusowego.
Na ołtarzach umieszczone są świeczniki pochodzące z XIX w.
Szafy zakrystii skrywają w swoich wnętrzach ornaty zakupione na przestrzeni lat w miarę potrzeb. Ręcznie zdobione, choć już nadgryzione zębem czasu, prezentują kunszt nieznanych autorów. Malowniczym akcentem, wskazującym na bogactwo regionu opoczyńskiego, do którego należy parafia Błogie są kapy, narzuty, obrusy służące między innymi do nakrywania ołtarzy. Ręcznie tkane i zdobione przez miejscowe gospodynie.
Chór posiada zabytkowe organy jednosekcyjne, klasycystyczne, na cokole z płycinami.
Budowniczowie organów to: „Stanisław Krukowski i Syn w Piotrkowie Trybunalskim 1926 r.”
Na kontuarze widoki medali z napisami w języku rosyjskim.
Wychodząc z kościoła zauważymy tablice umieszczone na ścianie pod chórem. Po prawej stronie tablica upamiętniająca poległych w II Wojnie Światowej,
natomiast po lewej poświęcona ks. kan. S. Łapińskiemu.
Obok kościoła znajduje się kaplica pogrzebowa, wymurowana z cegły w 1916 roku, która została odnowiona w 2007 r. z inicjatywy ks. kan. M. Strzałkowskiego.
Kościoły filialne
W latach osiemdziesiątych w miejscowościach położonych w znacznej odległości od kościoła parafialnego, staraniem ks. S. Łapińskiego zostały wybudowane tzw. Kaplice dojazdowe. O stałych godzinach celebrowana jest tam niedzielna msza święta.
Karolinów kościół pw. MB Nieustającej Pomocy. Msza św- niedziela godz. 1400
Radonia kościół pw. MB Ostrobramskiej
Msza św. – niedziela godz. 1030
Zarzęcin kościół pw. MB Częstochowskiej
Msza św. – niedziela godz. 1530
Ponadto w tym samym budynku mieści się ośrodek oazowy Ruchu Światło- Życie diecezji radomskiej.
Parafia dzisiaj
Parafia należy do diecezji radomskiej, dekanatu tomaszowskiego. Zaliczają się do niej wsie: Błogie Rządowe, Błogie Szlacheckie, Błogie Nowe, Julianów, Karolinów, Konstantynów, Marianka, Małe Końskie, Radonia, Stoczki, Prócheńsko Małe, Góry Trzebiatowskie.
Parafia liczy 1830 mieszkańców, w tym 1810 katolików.
Odpusty obchodzone są 8 września - Narodzenie Najświętszej Maryi Panny i 6 grudnia - św. Mikołaja.
Msze święte w kościele parafialnym:
- niedziela – godz. 900 , 1200
- dzień powszedni - godz. 700, 730
- nabożeństwa majowe – godz. 1800
- nabożeństwa październikowe – godz. 1700
Od 2005 staraniem obecnego proboszcza ks. kan. M. Strzałkowskiego roku świątynia jest systematycznie poddawana restauracji, w ramach której wykonano renowację elewacji zewnętrznej oraz zostały odnowione polichromie na sklepieniu i malowidła figuralne na ścianach, jak również ściany wewnątrz. Generalny remont został przeprowadzony w kaplicy przedpogrzebowej oraz kościele filialnym w Karolinowie. W pozostałych kaplicach przeprowadzano prace w miarę potrzeb. Wykonano inne prace w otoczeniu kościoła m.in. parking przykościelny, nową bramę, furtki w parkanie przykościelnym oraz remont wikariatu.
W 2011 roku zostały odnowione i pozłocone ołtarze boczne, ambona, chrzcielnica oraz został wstawiony do ołtarza św. Mikołaja nowy obraz Miłosierdzia Bożego.
W trakcie prac renowacyjnych okazało się, że ołtarze boczne mają podwójne obrazy. Jeden jest ruchomy i po zasunięciu przysłania obraz stały w ołtarzu.
Ołtarz w kaplicy bocznej po odnowieniu
Ołtarz główny po odnowieniu
Relikwie Krwii Błogosławionego Jana Pawła II w Parafii Błogie (kliknij)
Proboszczowie parafii Narodzenia NMP w Błogiem
1470 r. - ks. Zbigniew Pomorski
1524 r. - ks. Maciej z Dąbrowy
do 1780 roku brak danych
1780 -1820 r. - ks. Stanisław Wroński
1820 -1832 r. - ks. Ignacy Twardowski
1832 -1835 r. - ks. Franciszek Hampel
1835 - 1836 r. - ks. Józef Frey
1836 -1839 r. - ks. Franciszek Kuczewski
1839 -1842 r. - ks. Jakub Rogulski
1842 -1843 r. - ks. Szymon Szymański
1843 - 1846 r. - ks. Józef Marszulewicz
1846 -1855 r. - ks. Stanisław Gordon
1855 - 1898 r. - ks. Józef Leśniewski
1898- 1912 r. - ks. Stanisław Mazur
1912 -1921 r. - ks. Stanisław Rembowski
1921 - 1962 r. - ks. Karol Strzelecki
1962 - 1976 r. - ks. Władysław Sender
1976 - 1994 r. - ks. Stanisław Łapiński
1994 - 2005 r. - ks. Janusz Bachurski
0d 2005 - ks. Marian Strzałkowski
Ciekawostki
Właściciele dóbr tak, jak w całym kraju składali dziesięcinę na rzecz doktorów i magistrów Akademii Krakowskiej. W 1461 roku studentem tej szkoły został Jan, syn Jakuba z Błogiego. Jest to niewątpliwie postać identyczna z księdzem Janem, synem Jakuba z Błogiego, który w 1480 roku doznał cudownego uzdrowienia ręki za przyczyną błogosławionego Jana Kantego.
Wieża od strony zachodniej ozdobiona jest mozaiką przedstawiającą Matkę Bożą Ostrobramską. Jest ona darem Stasia Pawłowskiego cudownie uzdrowionego 16 października 1916 roku za przyczyną Matki Bożej.
Opracowali: ks. kan. M. Strzałkowski, mgr B. Tarnawska (fot. Damian Milczarek)
na podstawie:
Inwentarz Fundi instructi z lat 1844, 1912, 1921
Wiśniewski J., Dekanat opoczyński
Kronika Parafialna
Roczniki Diecezji Radomskiej 2007
Węglarska A., Dzieje parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja w Błogiem (1918 - 1939).
Marszałek D., Dzieje gminy Mniszków do schyłku lat siedemdziesiątych XVI wieku.
NASTĘPNĄ
